Pire ile Mücadele

            Pirelerden kurtulmak için yetkisiz kişilerin bilinçsizce yaptığı ve sadece adı “ilaçlama” olan uygulamalar ciddi sorunlara neden olurken, bireysel anlamda da pire ile mücadele kapsamında yapılabilecek bir şey yoktur. Eklembacaklıların tartışmasız en tehlikeli sınıfı olan pireler, gerek canlıların doğrudan kanı ile temas kurmaları gerekse de dünya üzerinde bilinen en gelişmiş sıçrama yeteneğine sahip olmaları nedeniyle ölümcül hastalıkların milyonlarca insana ulaşabilmesini dahi sağlayabilirler. Pire ile mücadele konusunda bilimin gelişmediği yıllarda insanların çaresiz olması, 14. yüzyılda Avrupa’nın %30’undan fazlasının ölmesiyle sonuçlanan veba salgınlarına neden olmuştur. Pire ile mücadele konusunun önemi ancak teknoloji ile paralel bir şekilde gelişen bilimin yaptığı incelemelerle ortaya konmuştur.

            Vebanın fareler, kuduzun da fareler aracılığı ile insanlara bulaşmasının nedeni aslında pirelerdir. Pireler sadece insanlara değil, tüm memelilere sorun yaratan böceklerdir. Kanla beslendikleri için virüslerin ve birçok zararlı bakterinin memelilerin vücuduna girmesine neden olan pirelerin yüzlerce farklı türü olması da ayrı bir sorundur. Pire ile mücadele konusunun zorlu bir uğraş haline dönüşmesine neden olan bu tür zenginliği, su kaynaklarında dahi pirelerin yaşamasına ve sorunun önlenmesinin imkansız hale dönüşmesine neden olur. Son yapılan incelemelerle bulunan yeni türler ile birlikte tür sayısı 1600’ü geçen pireler, insan sağlığını çok çeşitli şekillerde tehdit edebilmektedir. Pire ile mücadele için tek yol ilaçlama olmasına karşın, ilaçlamanın da eğitim alınmasını gerektiren bir iş olduğu unutulmamalıdır. Nasıl ki hastalıkların tedavisi için işin uzmanına yani hekime başvurulması gerekiyorsa, böcek sorunlarında da işin uzmanına yani yetkili firmalara danışılması gerekir.

            Pire ile mücadele edebilmek için kimyasallar, böcek türleri, uygulama teknikleri, ekipmanların efektif bir biçimde kullanımı, mikrobiyoloji, insan sağlığı ve daha pek çok konuda bilgi sahibi olunması “bir zorunluluktur”. Nitekim ülkemizde yapılan “yasal” düzenlemeler, pire ile mücadele veren ilaçlama firmalarının da bazı şartları karşılamasını zorunlu kılmıştır. Bu sebepten dolayı Sağlık Bakanlığı ruhsatı olmayan ve içeriği incelenerek bakanlık tarafından kullanımına izin verilmemiş ilaçların kullanımı, insan sağlığının hiçe sayılmasının da ötesinde bir suç teşkil etmektedir. 

Pire İlaçlama

Genellikle ilaçların su ile karıştırılması ile gerçekleştirilen pire ilaçlama işlemleri, sorunun görüldüğü “tüm alanın” ilaçlamasıdır. Pirelerin bir metreden daha yükseğe sıçrayan türleri bulunduğundan, sadece zeminin ya da görünür yerlerin ilaçlanması, pire ilaçlamanın çok büyük bir ihtimal ile herhangi bir işe yaramamasına neden olacaktır. Ayrıca pire ilaçlama işlemlerinin yumurtaların yapışabileceği yüzeyler düşünülerek yapılması ve birkaç hafta sonra işlemin tekrarlanması gerekir. Pireler yumurtalarını neredeyse her ortama bırakabildiği ve yumurtaların da yapışma özelliği bulunduğundan, pire ilaçlamada doğru stratejinin belirlenmesi çok önemlidir. Doğru bir pire ilaçlama uygulaması için konunun eğitiminin alınmış olması kadar ilaçlama konusunda deneyim sahibi olunması da gerekmektedir. Ayrıca bazı türleri insanların kıyafetleri üzerine sıçramakta ve daha sonra eve gelinmesi ile evcil hayvanların üzerine de yerleşebilmektedir.

            Etkili ve doğru yapıldığında kısa zamanda kesin çözüm imkanı sunan pire ilaçlama, periyodik olarak yapıldığında kalıcı olarak pirelerin yok olmasını sağlar. Dış ortamlardan her zaman pire ve yumurtalarının taşınmasına neden olunabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle özellikle hayvancılıkla uğraşan ve evcil hayvan besleyen kişilerin düzenli aralıklarla pire ilaçlama yaptırarak önlem alması gerekir. Pirelerin çok küçük canlıları olması insanların fark edememesine ve fark ettiklerinde de çözüm için herhangi bir şey yapamamalarına neden olur. İnsanların ve diğer tüm memelerin üzerinde kan emerek 2-3 yıl kadar yaşayabilen pirelerin neden olduğu kaşıntılarsa dayanılmaz bir boyuta ulaşabilir. Isırık yerlerinin kaşınması ile buralarda yaralar oluşmasına ve açık yaraların da enfeksiyon kapmasına neden olunması da söz konusudur.

            Pireler üzerinde taşıdıkları mikroorganizmaların canlıların vücuduna yerleşmesine ya da ağız yoluyla vücuda girmesine neden olmazlar. Pirelerin bu denli tehlikeli olmasının sebebi; ağız ya da solunum yoluyla mikropların vücuduna girmesine değil, mikropları doğrudan kana vermelerinden kaynaklanır. İğneye benzeyen ağız yapıları sayesinde kanın mikroplarla tanışmasına neden olan pireler, bağışıklık sisteminin kolayca aşılmasını ve ölümcül hastalıkların görülmesini sağlayabilir. Pire ilaçlama yapılmadan bu eklembacaklılardan kurtulmanın herhangi bir yolunun bulunmaması, pirelerin görülür görülmez bireysel çabalar içine girerek vakit kaybetmeden uzman firmaların aranmasını gerektirmektedir. 

Fare Hakkında

Fare yaşam alanı olarak toprak altı, lağım, bodrum katı gibi karanlık ve nemli bölgeleri tercih eden bir kemirgendir. Bulundukları alana göre yapıları farklılık göstermekte ve farklı isimler almaktadırlar. Buna göre en yaygın çeşitleri lağım (sıçan), ev (fındık) ve tarla faresidir. Sıçanlar daha büyük ve uzun kuyruklu olurken diğerleri daha küçük boyutlardadır. Kuyruklarını genellikle tutunma sırasında kullanan bu kemirgenlerin yanaklarında dış keseleri vardır ve belirli miktarda yiyeceği burada biriktirebilirler. Beslenme şekli olarak da hem etçil hem de otçul beslenebilir.

Yavrulama yöntemi ile çoğalan fare çeşitleri oldukça hızlı çoğalırlar. Bir sene içinde ortalama 6 kere yavrulayan bu kemirgenler her seferinde birden fazla yavru doğururlar. Hem hızlı çoğalan hem de birçok zararı bulunan bu kemirgenlerin yaşam alanlarından temizlenmesi için ise bireysel müdahaleler yetersiz kalacağından mutlaka uzman şirketlere fare ilaçlama yaptırılmalıdır. İlaçlama yapacak olan şirketin Sağlık Bakanlığı’ndan izinli ve eğitimli olmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca ilaçlama işleminde yine Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı ilaçların kullanılması zorunludur. Fare ilaçlama sırasında kullanılan ilaçlar rodentisit adı verilen bileşenlerden oluşmaktadır. Bu zararlılara karşı jel ilaçlama yöntemi işe yaramayacağından kokusuz ya da kokulu ilaçlama yöntemi tercih edilmelidir. Kokusuz ilaçlama yöntemi uygulama olarak daha pratik olmasına karşın çözüme ulaşma süresi 1 haftayı bulabilmektedir. Her iki yöntem hakkında da bilgi verdikten sonra ilaçlamanın ne şekilde yapılacağına genellikle ilaçlama yaptıran kişiler karar vermektedir.

Fare

Fare yaşamını sürdürmek için ihtiyacı olduğu besin kaynağını elde edebilmek amacıyla insanlara yakın alanlara yerleşmeyi uygun gören zararlı bir kemirgendir. Genetik özelliklerinin insanlara benzemesinden dolayı kobay olarak kullanılsalar da günlük hayatta insanların yakınlarında olması istenmeyen bir olaydır. Bunun en önemli nedenleri ise güçlü dişleri sayesinde sert eşyalara bile zarar vermeleri, insanların gıda maddelerine ve tarım ürünlerine hasar vermeleri ve salgın hastalık bulaştırmalarıdır. Salgın hastalıklar doğrudan bu kemirgenlerden bulaşmasa da taşıdıkları mikroplar aracılığı ile insanların hasta olmasına sebebiyet vermektedir. Bu hastalıkların başında ölüme bile sebep verebilen veba, humma gibi hastalıklar gelmektedir.